Μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή

Η Ελλάδα των δυο ηπείρων και των πέντε θαλασσών

Το διεθνές περιβάλλον και οι ελληνικές διεκδικήσεις

Οι Μεγάλες δυνάμεις μετά τη νίκη τους στον Α΄Παγκόσμιο πόλεμο, δυσκολεύτηκαν να επιβάλουν τους όρους τους στην ηττημένη Οθωμανική αυτοκρατορία με το πλούσιο υπέδαφος και τη σημαντική στρατηγική θέση.

Οι διωγμοί των μικρασιατών Ελλήνων είχαν αρχίσει πολύ πριν την απόβαση στη Σμύρνη. Πορεία προς τα αμελέ ταμπουρού

Τελικά όμως συμφώνησαν (ανακωχή Μούδρου 1918) και στα πλαίσια της συμφωνίας, κατέλαβαν πολλά στρατηγικά και συγκοινωνιακά σημεία της χώρας αυτής.

Οι διεκδικήσεις και τα εδαφικά κέρδη των Ελλήνων

Μπροστά σε αυτή την αναδιανομή συμφερόντων ο Βενιζέλος υπέβαλε στις Μ. δυνάμεις ένα υπόμνημα, στο οποίο περιέχονταν οι ελληνικές διεκδικήσεις στη Βαλκανική, τα νησιά και τη Μ.Ασία. Η βάση του υπομνήματος ήταν η παρουσία συμπαγών ελληνικών πληθυσμών. Ο Βενιζέλος υπογράμμιζε: " Η Ελλάς δεν πηγαίνει εκεί όπου της λείπει η εθνολογική βάσις".

Ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, που σφαγιάστηκε από τους Τούρκους με την είσοδό τους στην πόλη

Οι Έλληνες αποβιβάζονται στη Μ.Ασία και οι Τούρκοι αντιδρούν

Με εντολή των συμμάχων, οι ελληνικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στη Σμύρνη (Μάιος 1919). Εκεί εγκαταστάθηκε ύπατος αρμοστής, που με αρμοδιότητα υπουργού εκπροσωπούσε το ελληνικό κράτος. Στη συνέχεια κατέλαβαν την περιοχή ανάμεσα στη Σμύρνη και το Αϊβαλί.

Ο ηγέτης των Τούρκων Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ (= πατέρας των Τούρκων), που οργάνωσε την αντίσταση εναντίον των ξένων στρατευμάτων και τους διωγμούς εναντίον των ελληνικών πληθυσμών

Όταν πια υπογράφηκε η συνθήκη των Σεβρών (Ιούλιος 1920) ο ελληνικός στρατός είχε προχωρήσει στο εσωτερικό της Μ.Ασίας.

Οι εκλογές στην Ελλάδα και η επίπτωσή τους στις στρατιωτικές επιχειρήσεις

Στις εκλογές η φιλοβασιλική παράταξη υποσχόταν ότι θα φέρει την ειρήνη. Αντ' αυτού έφερε το βασιλιά Κωνσταντίνο πίσω

Όταν όμως ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές, οι σύμμαχοι άλλαξαν πολιτική απέναντι στην Ελλάδα και άρχισαν να ενισχύουν την Τουρκία. Τότε η πολιτικοστρατιωτική ηγεσία αντιμετώπισε μεγάλο δίλημμα: Προέλαση ή άμυνα στη γραμμή που βρισκόταν ο στρατός.

Οι τσέτες, τα τουρκικά αντάρτικα σώματα επί το έργον...

Στη σύσκεψη που έγινε παρουσία του βασιλιά, στην Κιουτάχεια (16/7/1921) αποφασίστηκε η προέλαση. Έτσι ο ελληνικός στρατός αποδύθηκε σ' έναν ατέλειωτο αγώνα εναντίον των Τούρκων, που είχαν την ευχέρεια να δίνουν μάχες και να υποχωρούν, παρασύροντας τον αντίπαλο όλο και πιο βαθιά.

Πορεία του ελληνικού στρατού στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας

Η ελληνική προέλαση και η τουρκική αντεπίθεση

Οι Έλληνες έφτασαν στο Σαγγάριο ποταμό και αντίκρισαν τα βουνά της Άγκυρας. Εκεί συνειδητοποιήθηκε το μάταιο της προέλασης και αποφασίστηκε η σύμπτυξη στη γραμμή Αφιόν Καραχισάρ - Κιουτάχεια - Εσκί Σεχίρ . Στο χώρο αυτό ο στρατός έμεινε ένα χρόνο χωρίς να προχωρεί, αλλά και χωρίς να αποτολμά υποχώρηση.

Η μάχη του Σαγγάριου ποταμού

Οι σύμμαχοι το 1921 είχαν προτείνει αναστολή των επιχειρήσεων, αλλά η πρότασή τους δεν έγινε δεκτή από τους Έλληνες. Το 1922 επανήλθαν στην πρότασή τους, αλλά τότε δε δέχονταν συζήτηση οι Τούρκοι. Τα πράγματα είχαν αλλάξει.

Η Μεγάλη Ιδέα, το όραμα δηλαδή της αναβίωσης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ήταν τότε ζωντανό και οδήγησε σε αδιέξοδα και έλλειψη επαφής με την πραγματικότητα

Η ελληνική κυβέρνηση πρότεινε τότε στην αγγλική να της επιτρέψει να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη, πιστεύοντας πως οι Τούρκοι, έπειτα απ' αυτό θα δέχονταν την υπογραφή συνθήκης. Οι Άγγλοι όμως απέρριψαν την πρόταση και ο αντιπερισπασμός, για την επιτυχία του οποίου είχαν μεταφερθεί ισχυρές μοναδες του ελληνικού στρατού στη Θράκη, δεν πραγματοποιήθηκε.

Τραγικές σκηνές διαδραματίστηκαν στην παραλία της Σμύρνης από τους πανικοβλημένους πρόσφυγες που προσπαθούσαν να σωθούν από την πύρινη λαίλαπα και την εκδικητική μανία των Τούρκων . Τα πολεμικά σκάφη των Μεγάλων Δυνάμεων παραμένουν αμέτοχα στο δράμα...

Στα μέσα Αυγούστου του 1922 εκδηλώθηκε γενική τουρκική αντεπίθεση. Αρκετές ελληνικές μονάδες διαλύθηκαν και πολλοί στρατιώτες και αξιωματικοί πιαστηκαν αιχμάλωτοι. Το μέτωπο κατέρρευσε ολοσχερώς και η τουρκική μανία στράφηκε εναντίον του ελληνικού στοιχείου.

Η Σμύρνη μετά την πυρκαγιά...

Ανακωχή των Μουδανιών - Συνθήκη της Λωζάννης

Οι συγκρούσεις, τυπικά, τελείωσαν με την ανακωχή των Μουδανιών (30/9/1922). Με αυτήν οι Άγγλοι πέτυχαν τον έλεγχο των Στενών για τον εαυτό τους και την αποχώρηση των Ελλήνων και από την Ανατολική Θράκη.
Ακολούθησε η φυγή του βασιλιά και η θανατική καταδίκη των έξι μελών της ελληνικής κυβέρνησης που κρίθηκαν υπεύθυνοι της καταστροφής και η ανταλλαγή των πληθυσμών.

1.300.000 Μικρασιάτες Έλληνες και 500.000 Τούρκοι από την Έλλάδα εγκαταλείπουν τις πατρογονικές τους εστίες και ακολουθούν το σκληρό δρόμο της προσφυγιάς

Το δράμα του μικρασιατικού ελληνισμού έκλεισε με τη συνθήκη της Λωζάννης (Ιούλιος 1923).


ΚΛΙΚ ΕΔΩ για να ακούσεις μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη