Πώς συνδέονται οι προτάσεις μεταξύ τους

Οι προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους:

α) με ασύνδετο σχήμα

β) με παρατακτική σύνδεση

γ) με υποτακτική σύνδεση

Ασύνδετο σχήμα έχουμε όταν οι προτάσεις βρίσκονται η μια δίπλα στην άλλη και συνδέονται μόνο με κόμμα. Πχ

Ο Γιώργος έτρεχε, πηδούσε, φώναζε, διασκέδαζε πραγματικά.

Έχουμε παρατακτική σύνδεση όταν συνδέουμε δυο όμοιες προτάσεις μεταξύ τους. Μια κύρια με μια κύρια πρόταση ή μια δευτερεύουσα με μια δευτερεύουσα πρόταση του ιδίου ύφους. Πχ

κύρια ..............κύρια

[Έφαγε πολλά γλυκά],[αλλά δε χόρτασε].

τ

δευτερεύουσα ......δευτερεύουσα

[Αν σου αρέσει το τανγκό][και έχεις θέληση],

κύρια

[θα το μάθεις].

Παρατακτικοί σύνδεσμοι

συμπλεκτικοί: και, κι, ούτε, μήτε ουδέ, μηδέ

αντιθετικοί: μα, αλλά, παρά, όμως, ωστόσο, μόνο

διαχωριστικοί: ή, είτε

συμπερασματικοί: λοιπόν, επομένως άρα, ώστε

Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η!!!

Μπροστά από τους συμπλεκτικούς και τους διαχωριστικούς συνδέσμους δε βάζουμε κόμμα.

Π.χ. Ο Θόδωρος παίζει και γελάει.

Βάζουμε κόμμα μπροστά από τους αντιθετικούς συνδέσμους, όταν αντιθέτουν προτάσεις (όταν δηλαδή υπάρχει ρήμα και πριν και μετά το σύνδεσμο) .

Διάβασα τα Μαθηματικά, αλλά δεν τα κατάλαβα.

Στην υποτακτική σύνδεση συνδέονται δυο διαφορετικές προτάσεις. Μια κύρια με μια δευτερεύουσα (εξαρτημένη) ή δευτερεύουσα με μια άλλη εξαρτημένη διαφορετικού είδους.

κύρια .................δευτερεύουσα

[Έγραψα καλά],[γιατί διάβασα].

κύρια........................... δευτερεύουσα

[Κρυολόγησε],[γιατί είχε ψύχρα],

δευτερεύουσα

[όταν ξεκίνησε].

Οι δευτερεύουσες (εξαρτημένες) προτάσεις συνδέονται με τις κύριες με τους υποτακτικούς συνδέσμους και χωρίζονται στις ονοματικές και στις επιρρηματικές.

Ονοματικές προτάσεις, δηλαδή αυτές που χρησιμοποιούνται συνήθως όπως τα ονόματα, ως υποκείμενα, ως αντικείμενα ή προσδιορισμοί

Τέτοιες είναι οι :

Ειδικές προτάσεις : η πρόταση αρχίζει με έναν από τους ειδικούς συνδέσμους πως, που, ότι .

Π.χ. Ομολόγησε ότι έκανε λάθος.

Φαίνεται πως θα χιονίσει.

Πείθω τους άλλους, όταν μιλάω με επιχειρήματα.

Βουλητικές προτάσεις : εισάγονται με το να

Π.χ. Είχα σκοπό να φάω.

Πρέπει να είμαι προσεκτικός .

Ένα πράγμα δεν ξέρω, να λέω ψέματα.

Ενδοιαστικές ή διστακτικές προτάσεις : εισάγονται με το μη ( ν ), μήπως

.

Π.χ. Πρόσεξε μη σε κοροϊδέψει.

Κάθε μέρα έχει άγχος, μήπως κάνει κάποιο λάθος.

Επίσης στις ονοματικές προτάσεις περιλαμβάνονται οι

πλάγιες ερωτηματικές: Φομάμαι μήπως χτυπήσω.

και σε ορισμένες περιπτώσεις

οι αναφορικές : Δώσε ό,τι θέλεις.

Οι επιρρηματικές προτάσεις

ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί, δηλώνουν:

-χρόνο π.χ Όταν έρθεις, θα παίξουμε.

Λέγονται χρονικές, εισάγονται με τους χρονικούς συνδέσμους όταν, αφού, αφότου, άμα , ενώ ή με λέξεις και εκφράσεις που χρησιμοποιούνται ως χρονικοί σύνδεσμοι όσο, ότι, εκεί που, όσο που να, έως ότου να

-αιτία, π.χ. Δεν ήρθε, γιατί ήταν άρρωστος

Λέγονται Αιτιολογικές προτάσεις : και εισάγονται με τους αιτιολογικούς συνδέσμους γιατί, επειδή, αφού ή με αιτιολογικές λέξεις και

φράσεις που, καθώς, μια και, μια που κ.ά. και φανερώνουν την αιτία .

-σκοπό π.χ.Έτρεχε, για να μη χάσει το τρένο.

Λέγονται Τελικές προτάσεις : εισάγονται με τους τελικούς συνδέσμους να, για να και δείχνουν σε ποιο σκοπό αποβλέπει αυτό που δηλώνει η πρόταση που προσδιορίζει.

-αποτέλεσμα π.χ. Μιλά δυνατά, ώστε να ακούγεται στην αίθουσα.

Είναι καλός άνθρωπος, που τον αγαπούν όλοι.

Λέγονται Αποτελεσματικές ή συμπερασματικές προτάσεις , εισάγονται με τους συμπερασματικούς συνδέσμους ώστε, λοιπόν, άρα, επομένως, που ή

με εκφράσεις που χρησιμοποιούνται ως αποτελεσματικοί σύνδεσμοι ώστε να, που να, για να

-υπόθεση, π.χ. Αν έχει καλό καιρό, θα πάμε εκδρομή.

Λέγονται Υποθετικές προτάσεις , εισάγονται με τον υποθετικό σύνδεσμο αν ( εάν ).

Η υποθετική πρόταση λέγεται και υπόθεση, ενώ η πρόταση που προσδιορίζεται απ’ αυτή λέγεται απόδοση. Η υπόθεση και η απόδοση μαζί λέγονται υποθετικός λόγος.

-εναντίωση, π.χ. Αν και ξέρει την απάντηση, δε μπορεί να την πει σωστά.

Λέγονται Εναντιωματικές : εισάγονται με τους αντιθετικούς συνδέσμους αν και, ενώ, μολονότι, καθώς και με τα μόλο που, και που, που, και ας, ας κτλ

ή

Παραχωρητικές προτάσεις : εισάγονται με τα : και αν, και, να, που να, να, ας ….

Π.χ. Και να μη μου το έλεγες, εγώ θα το έκανα.

Εκτός από τις ονοματικές αναφορικές, υπάρχουν και αναφορικές επιρρηματικές προτάσεις οι οποίες μπορεί να εκφράζουν τόπο, χρόνο, τρόπο, ποσό, συμφωνία, εναντίωση ή παρομοίωση.